Video by mo.rasoulipour
Video by mo.rasoulipour
این بار داستان شطرنج و تخته نرد را در قالب موسیقی هندی روایت شده، چرا که، فضای داستان با این قالب انطباقپذیر بود.
The Creation of Backgammon (Nard): A 6th-Century Account from the Persian Court from the Shahnameh
در این تلاش از ابیات شاهنامه به صورت مستقیم استفاده نشده و به دلیل محدودیت زمان از بیان برخی جزئیات صرف نظر شد. امید است که این بهانهای برای خواندن داستان از شاهنامه شود:
https://ganjoor.net/ferdousi/shahname/anooshirvan/sh6
در اصل متن شاهنامه چنین روایت شدهاست که یک روز فرستادهای از هند با گنج و هدیهی بسیار به تیسفون، پایتخت انوشیروان، آمد و نامهی رای (حاکم) هند و تختهی شطرنج و مهرههای آن را به پادشاه ایران داد و گفت رای هند گفته اگر بزرگان ایران راز این شطرنج را دریابند باج و خراج را مانند گذشته به ایران میپردازد ولی اگر راز کشف نشود به آن معناست که بزرگان هند از ایران باخردتر اند و ایران باید به هند خراج پردازد. پس از این تنها گفت که بازی همچون آوردگاه نبرد است و از بارگاه بیرون رفت.
انوشیروان بزرگان را فراخواند و آنها یک هفته شطرنج را در اختیار داشتند اما راز آن را درنیافتند. بزرگمهر چون آگاه شد نزد پادشاه رفت و تخته و مهرهها را به سرای خود برد و پس از یک روز و یک شب راز آن را پیدا کرد. فرستادگان هند از این کار بزرگمهر به شگفت آمدند و به کشور خود بازگشتند.
پس از آن بزرگمهر بازی دیگری ساخت و نام آن را تخته نرد گذاشت و به هند آمده همان شرط را گذاشت.
بزرگان هند در یک هفته نتوانستند راز تخته نرد را کشف کنند. سپس بزرگمهر راه آن بازی را به بزرگان هند یاد داد. رای هند هدایایی به بزرگمهر داد و خراج یکساله را نیز به وی داد و بزرگمهر را به سوی ایران بدرقه کرد.
نسخه به زبان پهلوی این داستان نیز امروز در دست است که ملکالشعرای بهار برگردانی از آن دارد و جاماسپ جی آسانا نیز ترجمهای از آن را در «متون پهلوی» قرار داده است. نسخهی ساسانی تفصیل بیشتری دارد که خواندن آن خالی از لطف نیست.
برای دانلود آهنگ میتوانید به سایت ایرانشهر به نشانی زیر مراجعه کنید:
eranshahr.com/music
برای تماشای نسخهی تصویری میتوانید به کانال ایرانشهر در یوتیوب سر بزنید:
https://www.youtube.com/@eranshahr_project
اقتباس و تلفیق متن: پارسا یارمحمدلو @parsayar
تصویر و حرکت: عرفان کریمی @erfkarimii
جلوههای ویژه: مهران جانزاری @mehran.janzari
تهیهکننده: ممد نقاشیباشی
سپاس ویژه از میلاد منصورفر @milad.mfar.plus برای ارائهی بن مایه تصویری از طاق کسری