Video by studymedicall

🫀 گره‌های هدایتی قلب؛ سامانهٔ هماهنگ‌سازی الکتریکی میوکارد

سیستم هدایتی قلب شبکه‌ای از سلول‌های تخصص‌یافتهٔ میوکاردی است که مسئول تولید و انتقال پتانسیل‌های الکتریکی‌اند تا انقباض دهلیز و بطن با نظمی دقیق انجام گیرد. این سامانه از چهار جزء اصلی شکل گرفته است که مسیر ریتم سینوسی طبیعی را می‌سازند:

---

۱. گره سینوسی (SA Node)
در دیوارهٔ فوقانی دهلیز راست، منشاء اصلی ریتم قلبی است. سلول‌های آن فاقد پتانسیل استراحت پایدارند و به‌طور خودکار دپولاریزاسیون تدریجی ایجاد می‌کنند. جریان یونی Na⁺ و Ca²⁺ سبب پدید آمدن موج **P** در ECG می‌شود.

---
۲. گره دهلیزی–بطنی (AV Node)
در سپتوم بین‌دهلیزی قرار دارد و تنها مسیر فیزیولوژیک انتقال پیام از دهلیزها به بطن‌هاست.
هدایت در این گره با **تأخیر کوتاه (حدود ۰٫۱ ثانیه)** انجام می‌شود تا دهلیز پیش از انقباض بطنی تخلیه گردد. این فاز با **PR interval** متناظر است.

---

۲. دستهٔ هیس و شاخه‌های چپ و راست
پس از گره AV، تحریک وارد دستهٔ هیس شده و در سپتوم بطنی به دو شاخهٔ اصلی تقسیم می‌شود؛ این مسیر با هدایت سریع جریان، زمینهٔ دپولاریزاسیون هم‌زمان بطن‌ها را فراهم می‌کند.

---

۴. شبکهٔ پورکینژ (Purkinje Fibers)
الیاف انتهایی با قطر بزرگ و Gap Junction فراوان که انتقال پتانسیل را با بیشترین سرعت هدایت می‌کنند. این مرحله منجر به موج **QRS** در نوار قلبی و انقباض یکپارچه‌ی بطن‌ها می‌شود.

---

در مجموع، توالی SA→AV→His–Purkinje مدار دقیق الکتریکی قلب را می‌سازد. هر اختلال در این مسیر (مانند بلوک AV یا آسیب ایسکمیک SA) به آریتمی منجر می‌شود.